ECLUSE-tunnel onder de Schelde voltooid: de langste microtunnel van België een feit

Beveren-Kruibeke-Zwijndrecht, 14 oktober 2025 – De werken die stoomnetwerk ECLUSE vanop de linker- naar de rechteroever van de Schelde zal brengen, schieten op. De tunnel waarlangs de leidingen de Schelde zullen kruisen is voltooid. Op dinsdag 14 oktober bracht Vlaams minister voor Energie en Klimaat Melissa Depraetere een bezoek aan de werf en huldigde de tunnel in. De komende periode wordt binnenin de tunnel alles voorzien om de stoom van de waste-toenergy installaties van Indaver en SLECO op de linkeroever tot bij de eerste afnemer op de rechteroever, Evonik, te brengen. Wanneer de stoomlevering van start gaat, betekent dit een jaarlijkse bijkomende reductie van 100.000 tot 150.000 ton CO2-emissies, een belangrijke stap in de richting van een koolstofarme energievoorziening voor de haven van Antwerpen.

Technisch huzarenstukje

In maart 2024 startten de werken aan de ECLUSE-tunnel na jaren van voorbereiding en nauwgezette planning. Via deze tunnel, een technisch huzarenstukje, zal ECLUSE stoom die gegenereerd wordt tijdens het verbranden van afval in de waste-to-energy installaties in Doel transporteren naar Evonik. De tunnel vormt een belangrijke uitbreiding van het bestaande ECLUSE-netwerk dat vandaag vijf bedrijven in de Waaslandhaven van processtoom voorziet.

Met een lengte van 1.288 meter is dit de langste microtunnel ooit geboord in België. De tunnel heeft een interne diameter van drie meter en biedt ruimte aan de ECLUSE 2- leidingen, een centraal onderhoudspad en extra capaciteit voor toekomstige leidingen en kabels. De tunnel werd geboord door middel van ‘microtunneling’. Dit is een techniek om ondergrondse tunnels aan te leggen zonder sleuven te graven in een grote variëteit aan grondsoorten. Deze techniek is uiterst geschikt voor boringen onder wegen, spoorlijnen en rivieren. De boring zelf duurde veertien weken en verliep volledig volgens plan. Waar initieel een gemiddelde vooruitgang van 70 meter per week werd verwacht, werd uiteindelijk een indrukwekkende 92 meter per week gehaald.

Afvalverbranding levert stoom voor chemische processen

Bij het verbranden van afval in de waste-to-energy installaties van Indaver en SLECO in Doel worden de rookgassen gebruikt om stoom te genereren. Die stoom wordt sinds 2019 rechtstreeks geleverd aan vijf naburige bedrijven in de Waaslandhaven, die de stoom volgens hun behoeften afnemen om in te zetten in hun chemische processen.

Het transport gebeurt aan een constante druk van zo’n 40 bar en een temperatuur van ongeveer 400°C. Met de uitbreiding naar de rechteroever en de aansluiting van Evonik op het ECLUSE-netwerk wordt het aandeel stoom dat rechtstreeks gebruikt wordt, straks aanzienlijk verhoogd.

Evonik heeft op haar locatie in Antwerpen een grote stoomvraag. Vandaag wordt die behoefte onder meer ingevuld door het verbranden van aardgas. Door zich aan te sluiten op het ECLUSE-netwerk kan Evonik het gebruik van aardgas aanzienlijk terugschroeven. Die reductie komt overeen met het jaarlijkse verbruik van meer dan 38.000 gezinnen. Door gebruik te maken van de stoom van ECLUSE, vermijdt Evonik bovendien jaarlijks de uitstoot van zo’n 100.000 tot 150.000 ton CO2. Zo draagt ECLUSE actief bij aan de energietransitie in de haven van Antwerpen en het behalen van de klimaatdoelstellingen.

Ivan Pelgrims, Afgevaardigd Bestuurder Evonik Antwerpen NV: De aansluiting op het ECLUSE-netwerk markeert een kantelmoment in onze klimaatstrategie. Door onze stoombehoefte voortaan grotendeels in te vullen met koolstofarme energie uit afvalverbranding, zetten we een grote stap richting onze doelstelling van 55% CO₂- reductie tegen 2030. Dit project toont hoe industriële samenwerking en technologische innovatie hand in hand gaan om de klimaatdoelstellingen van Vlaanderen én Europa waar te maken. Evonik is trots om als eerste afnemer op de rechteroever mee vorm te geven aan een duurzamer industrieel ecosysteem in de haven van Antwerpen.

“Als minister van Klimaat en Energie vind ik het enorm belangrijk dat bedrijven actief meewerken aan de energietransitie. De ECLUSE-tunnel onder de Schelde bewijst dat investeringen in duurzame energie zowel goed zijn voor het klimaat als voor onze industrie. Het maakt bedrijven minder afhankelijk van schommelende aardgasprijzen op geopolitiek onstabiele markten. En het verankert onze energie-intensieve industrie richting een fossielvrije toekomst. Dat is op zijn beurt weer goed voor het behoud van onze jobs. Projecten als deze blijven we aanmoedigen”, aldus Vlaams minister voor Energie en Klimaat Melissa Depraetere.

Boudewijn Vlegels, voorzitter Maatschappij Linkerscheldeoever, namens ECLUSE: Door de unieke mix van publieke legitimiteit en private slagkracht, wordt het ECLUSEnetwerk in de Waaslandhaven enkele jaren na de eerste stoomlevering nu uitgebreid naar de haven op de rechteroever. Zo draagt de haven van Antwerpen, als grootste industriële cluster in de regio, actief bij aan de energietransitie.

Volgende stappen

Met de voltooiing van de tunnel onder de Schelde is een belangrijke mijlpaal bereikt, maar de werken zijn nog niet afgerond. Intussen is ook de tweede, kortere boring van 185 meter onder de Scheldelaan richting Evonik op rechteroever opgestart. Deze boring duurt ongeveer vier weken en onderkruist onder meer de Scheldelaan en spoorwegen. Parallel lopen de voorbereidingen voor de plaatsing van de steunstructuren waarop later de leidingen bevestigd zullen worden. Oplevering van het volledige project is voorzien voor eind 2026.

De ECLUSE-tunnel wordt gerealiseerd in een samenwerking tussen private en publieke partners: Indaver, SLECO, FINEG, Maatschappij Linkerscheldeoever en Port of AntwerpBruges met steun van de Vlaamse overheid.